Veelgestelde vragen
Algemeen
Waarom zijn er windmolens en zonnepanelen op land nodig?
Om fossiele brandstoffen te vervangen zullen we in de toekomst meer elektriciteit gaan gebruiken voor elektrische rijden, ons huis te verwarmen enzovoort. Het opwekken van duurzame energie gaat op dit moment het beste met wind- en zonne-energie. Ook worden er veel grote windmolens in zee geplaatst.
Hoeveel windmolens en zonnepanelen op land zijn er nodig in Leudal?
Uitgangspunt is dat alle geschikte daken worden vol gelegd met zonnepanelen om 50% energie te besparen. Dan zijn er ongeveer 17 windmolens en 100 ha zon op land nodig in Leudal. Als het energiebesparen op deze manier niet lukt dan zijn er meer windmolens en zon op land nodig.
Waarom moeten we van het aardgas af?
Aardgas is ook een fossiele brandstof en de aardgaswinning in Groningen zorgt voor aardbevingen. Daarom is besloten dat Nederland in 2050 volledig van het aardgas af is. Elke gemeente maakt daar een plan voor. Dat heet de ‘Transitievisie Warmte’. Samen met inwoners wordt er onderzocht hoe ook Leudal van het aardgas af kan.
Is een aardgasvrije oplossing wel zo groen als ze zeggen? Hoe wordt de nieuwe energie opgewekt, wordt hier niet óók aardgas voor gebruikt?
Een aardgasvrije oplossing klinkt inderdaad heel groen, maar het is belangrijk om kritisch naar de hele keten van energieproductie en -verbruik te kijken. In veel gevallen, bijvoorbeeld bij de overstap naar duurzame energiebronnen zoals wind- of zonne-energie, wordt het gebruik van aardgas wel degelijk verminderd, maar niet altijd helemaal uitgesloten in de overgangsfase. In een ideale situatie, als de infrastructuur en technologieën volledig klaar zijn voor 100% duurzame energie, wordt er geen aardgas meer gebruikt voor de opwekking van elektriciteit of verwarming. Maar de overgang naar volledig groene energie kan tijdelijk nog een afhankelijkheid van aardgas met zich meebrengen.
Isoleren & Besparen
Vleermuizen en Isolatie: wat is er aan de hand?
Om te komen tot een aardgasloos Leudal en verder te verduurzamen zijn steeds meer inwoners, bedrijven, woningbouwcorporaties en de gemeente woningen en gebouwen aan het isoleren. Isolatie verbetert het wooncomfort, verlaagt energiekosten en draagt bij aan de vermindering van de CO2 uitstoot.
Wist u dat vleermuizen vaak in de spouwmuur verblijven, en onder dakpannen? Dit zelfde geldt ook voor gierzwaluwen en huismussen. En wist u dat het merendeel van de woningen en gebouwen verblijfplaatsen bevatten van één of meerdere van voornoemde en andere soorten?
Bij het isoleren van woningen en gebouwen (ook bij andere verduurzamingsmaatregelen én verbouwing) sterven deze dieren vaak of raken gewond, en wordt hun verblijfplaats of schuilplaats vernietigd.
Vanuit de Omgevingswet is het verplicht om soorten te beschermen en populaties in stand te houden . Dat heet de zorgplicht. Deze wet verbiedt het vernietigen, doden en verwonden van beschermde dier- en plantensoorten en het wegnemen van hun verblijfplaatsen.
Vóórdat de woning geïsoleerd mag worden, moet er daarom eerst een ecologisch onderzoek uitgevoerd worden. Dit kost een hoop tijd en geld.
Om inwoners, bedrijven en woningcorporaties te ondersteunen en te ontlasten vraagt Gemeente Leudal een gebiedsgerichte ontheffing aan. Dit betekent dat voor de bebouwde kom van alle zestien kernen in gehele gemeente een ecologisch onderzoek wordt uitgevoerd. Er worden maatregelen getroffen op gebiedsniveau. Dit wordt beschreven in een soortenmanagementplan (SMP).
Het opstellen van een SMP duurt zo’n twee jaar . Dit is inclusief voorbereiding en afhankelijk van verschillende factoren. Het plan wordt ingediend bij provincie Limburg.
Op basis van het SMP kan de provincie vervolgens een gebiedsgerichte ontheffing afgeven voor een periode van tien jaar.
Dit houdt in dat individueel niet meer een losse ontheffing voor het isoleren hoeft te worden aangevraagd, maar dat inwoners, bedrijven, woningbouwcorporaties en gemeente een beroep kunnen doen op deze gebiedsgerichte ontheffing.
Er zijn meerdere ontwikkelingen gaande op het gebied van isolatie en beschermde soorten. Hoe alles zal uitkristalliseren, is nu nog niet helemaal duidelijk.
Isoleren: Wat is het belang van vleermuizen, gierzwaluwen en huismussen?
Een aantal soorten vleermuizen zoals de gewone dwergvleermuis en laatvlieger zijn net zoals de vogelsoorten gierzwaluw en huismus gebouwgebonden soorten. Dit betekent dat deze soorten afhankelijk zijn van de mens, ze verblijven namelijk vooral in gebouwen gemaakt door de mens. Gierzwaluwen hebben hun nest onder dakpannen, een gat in de muur of onder de dakgoot en huismussen broeden vaak onder dakpannen en in gaten en kieren van gebouwen. Zo bevinden vleermuizen zich vaak in de spouwmuur, achter gevelbetimmering en daklijsten. Deze nestplaatsen, rustplaatsen en verblijfsplaatsen zijn beschermd.
De gierzwaluw, huismus en vleermuizen zijn insecteneters. De gewone dwergvleermuis eet ongeveer 1000 insecten per nacht! Op jaarbasis eet een kolonie dwergvleermuizen in een wijk gezamenlijk al snel 14,7 miljoen insecten, waaronder veel muggen! Kun je je voorstellen wat dat een hoop muggenbulten bespaart, of gezoem bij je oor als je met een zomeravond gezellig buiten zit, óf wilt gaan slapen. Ook eten vleermuizen veel insecten die schade aan landbouwgewassen toebrengen, het zijn dus biologische gewasbeschermer.
Huismussen eten naast insecten en hun larven ook zaden, granen en bessen. In de broedperiode (eind maart tot in augustus) eten ze voornamelijk insecten, de periode dat wij graag buiten zitten! Ook de jongen van de huismus eten met name insecten zoals bladluizen, muggen en vliegen. Dit geldt ook voor de gierzwaluw, hun voedsel bestaat uit vliegende insecten waaronder muggen en (zweef)vliegen. Per dag kan een gierzwaluwgezin tot wel ongeveer 20.000 insecten eten. Voor hun jongen verzamelen ze tot wel driehonderden insecten per keer in een voedselbal die dan aan de jongen wordt gevoerd.
Wil je meer weten over deze belangrijke soorten, kijk dan eens op:
Waarom moet er eerst een ecologisch onderzoek gedaan worden voordat een woning geïsoleerd kan worden?
Voordat een woning geïsoleerd mag worden, is het belangrijk om te controleren of er beschermde dieren, zoals vleermuizen of gierzwaluwen, in of rond het gebouw wonen. De Omgevingswet verplicht ons om deze diersoorten en hun verblijfplaatsen te beschermen. Daarom moet er eerst een ecologisch onderzoek worden uitgevoerd, wat tijd en geld kost. De gemeente Leudal werkt aan een gebiedsgerichte ontheffing, zodat in de toekomst voor alle woningen in de gemeente één gezamenlijk onderzoek volstaat.
Meer informatie hierover is te vinden op de pagina Natuur inclusief isoleren.
Moeten we niet meer inzetten op energiebesparing?
Het is inderdaad belangrijk om in te zetten op energiebesparing. De gemeente doet dat met de campagne ‘Energiebesparen’, waarom niet’. Het betekent dat we met zijn allen minder energie moeten gebruiken en dat is ook geen eenvoudige opgave. Het energiegebruik tot nul terugbrengen dat gaat niet, dus duurzame energie is altijd nodig. Maar alle energie die we besparen hoeven we niet zelf op te wekken.
Hoe kunnen we eventueel een gezamenlijke inkoop organiseren, liefst met nog meer bewoners uit alle kernen in Leudal, om de kosten zo laag mogelijk te houden?
Leudal Energie, de lokale energiecoöperatie, kan hierbij een rol spelen door van te voren hun energiecoaches elke deelnemende woning te laten analyseren en een technisch overzicht te maken van de te verwachten besparingen op de energierekening. Ook kan de gemeente helpen bij het aanvragen van subsidie, voor grootschalige verduurzaming/renovatie bestaat namelijk een extra pot.
Ik wil/moet over uiterlijk 10 jaar de dakpannen vervangen en dan ook zonnepanelen aanbrengen; kan ik mijn huis dan elektrisch verwarmen, bijvoorbeeld met elektrische verwarming?
Een warmtepomp of elektrische cv-ketel is pas echt rendabel als het huis goed geïsoleerd is. Denk aan vloerisolatie, HR++ glas en dakisolatie. Een elektrische cv-ketel verbruikt bovendien meer elektriciteit en is pas echt rendabel met zonnepanelen op het dak. In dit geval zou een warmtepomp of elektrische cv-ketel dus een optie kunnen zijn, mits het energielabel dus goed genoeg is. Wellicht is het een optie om meteen met het vervangen van de dakpannen ook dakisolatie aan te brengen, als dat er niet al lag.
Hoe gaan we zorgen dat we minder energie verbruiken?
Het begint met het beter isoleren van gebouwen, maar ook met het minder kopen en weggooien van nog bruikbare spullen. De campagne ‘Duurzaam Leudal’ richt zich op adviseren en helpen van inwoners. Die kunnen bij het Energie Advies Centrum in Roggel (Markt 6) advies inwinnen bij de energiecoaches. Daarnaast moeten ook bedrijven minder energie gaan verbruiken. Daar zal meer toezicht op worden gehouden door de Regionale Uitvoerings Dienst (RUD).
Bewoner
Hoe voorkom ik overlast van mijn warmtepomp?
Geluid
Warmtepompen en airco’s maken geluid. Dat is ook vaak negatief in het nieuws geweest. Om te voorkomen dat de buren last krijgen van uw airco en warmtepomp, zijn er een aantal regels en richtlijnen.
Wettelijke geluidsnorm
Volgens de wet mogen buitenunits van airco’s en warmtepompen ’s nachts ten hoogste 40 dB(A) aan geluid veroorzaken. Overdag is die grens iets hoger, op 45 dB(A). De gemeente moet hier toezicht op houden.
Overlast: dat willen we voor zijn
Vooraf een geluidsberekening maken voorkomt problemen achteraf
Om de geluidsbelasting op de perceelsgrens vóóraf te kunnen berekenen heeft de rijksoverheid een rekentool gemaakt.
Voordat u de airco of warmtepomp plaatst, moet u de installateur vragen om een berekening te maken. Dit geldt ook als uw airco of warmtepomp (bouw)vergunningsvrij mag worden geplaatst. Als uw installateur hierover een andere mening heeft kunt u hem naar de gemeente verwijzen. U kunt ook een deskundige inschakelen.
Bij klachten
Uw buren kunnen het geluid van airco, of warmtepomp als storend ervaren. Meestal lukt het buren wel om dit samen op te lossen. Maar als u er samen niet uitkomt, dan kunnen de buren melding doen van geluidsoverlast bij de gemeente. Buurtbemiddeling kan u ondersteunen om het gesprek met uw buren aan te gaan.
Wanneer er klachten zijn over het geluid van airco’s, of warmtepompen, vraagt de gemeente de genoemde berekening bij u op. Als aannemelijk is dat het geluid op de perceelsgrens met uw buren onder de norm blijft, gaat de gemeente ervan uit dat de berekening klopt.
Maar wanneer u géén juist ingevulde berekening kunt overleggen, dan zult u bij geluidsklachten een professionele geluidsmeting moeten laten uitvoeren volgens de wettelijke richtlijnen.
Als uit de meting blijkt dat de geluidsnorm wordt overschreden, zal de gemeente u verplichten om het geluid op de perceelsgrens onder de norm te brengen. Dus 45 dB(A) overdag en 40 dB(A) ‘s nachts.
Hoe kunnen inwoners meeprofiteren van zon- en windprojecten?
Landelijk is het streven om in te zetten op 50% lokaal eigendom van energieprojecten. Een goed voorbeeld zijn de nieuwe windmolens in Heibloem en De Kookepan in Neer. Deze zijn 100% eigendom van de leden van de energie coöperaties Zuidenwind en Leudal Energie. De leden van de coöperaties en de omgeving profiteren maximaal van de opbrengsten van de windmolens.
Ontwikkelingen
Hoe zit het met waterstof?
Waterstof is voorlopig nog geen realistisch alternatief voor aardgas. Eerst moet het op grote schaal geproduceerd gaan worden. Hier is veel extra elektriciteit voor nodig, dus ook extra windmolens en zonneparken. Daarna kan het als eerste gebruikt worden voor zware industrie en transport, waar geen alternatieve brandstoffen zijn voor olie en aardgas dan waterstof.
Vervolgens wordt er gekeken hoeveel extra waterstof we kunnen produceren om ook de gebouwde omgeving (huizen en maatschappelijk vastgoed) te gaan verwarmen. Dit is echter pas op zijn vroegst in 2030 het geval.
We kunnen hier al wel op vooruitlopen door in de kernen het gasnet te laten liggen en groengas als tussenoplossing te gebruiken.
Kan de infrastructuur die er voor gas, gasaansluitingen, is gebouwd, gebruikt worden voor het toepassen van waterstof als nieuwe en duurzame energiebron?
Jazeker, het bestaande gasnet is uitermate geschikt voor allerlei soorten gas, zoals aardgas, groengas of waterstof. Er zijn enkel aanpassingen in de woning zelf nodig; een andere cv-ketel en een ander gasfornuis.
Dit is een van de redenen dat het zonde is om nu grootschalig wijken van het aardgasnet te halen en de leidingen weg te halen.
Is de gemeente bereid om in een dergelijke toepassing, bijvoorbeeld om samen met windmolenparken overtollige energie om te zetten in waterstof als vervanging van gas, te investeren?
Dit is echter wel pas voor de toekomst: tot 2030 wordt er nog geen waterstof geproduceerd op een grootschalige en groene manier, met duurzame energie. Hiervoor zijn er nog onvoldoende windmolens en zonnepanelen. Met de weerstand tegen deze opwek van duurzame energie is bovendien nog maar de vraag of deze wel in Nederland geproduceerd kan worden. Het kan best zo zijn dat we in de toekomst waterstof gaan importeren uit bijvoorbeeld Noorwegen of de Sahara.
Bovendien wordt waterstof in eerste instantie vooral gebruikt in de zware (chemische) industrie, waar er weinig tot geen andere alternatieven zijn. Denk aan Chemelot.
Over het accu-probleem: waterstof is een technisch en logistiek te prefereren accu-oplossing. Wordt waterstof op dit moment door de gemeente meegenomen in de oplossingen voor accu’s?
Omdat waterstof de eerste 8-10 jaar nog niet beschikbaar is voor de gebouwde omgeving (huizen en maatschappelijk vastgoed), is dit nog niet aan de orde. Waterstof functioneert als een energiegeleider, wat het een goede opslagmogelijkheid zou maken om energiepieken op te vangen.
Maar als je waterstof toch gaat uitrollen, wordt het naar verwachting in eerste instantie gewoon bijgemengd op het gasnet, om zo meteen het gasverbruik te verminderen in plaats van het elektriciteitsverbruik.
Hoe zit het met kernenergie?
Een kerncentrale zou zeker kunnen bijdragen aan de ophoging van de elektriciteitsproductie die we de komende jaren en decennia nodig hebben. Voordeel van een kerncentrale is dat deze geen broeikasgassen uitstoot, en enorme hoeveelheden elektriciteit kan opwekken. De leveringszekerheid is groot en kernenergie kan piek- en dalmomenten opvangen.
Waarom dit nu niet gebeurt, heeft er in de eerste plaats mee te maken dat we hebben uitgesproken om af te willen van fossiele brandstoffen. Net als olie en aardgas is uranium een eindige brandstof, waarmee we ons bovendien afhankelijk maken van buitenlandse overheden.
Alternatieven als thorium en kernfusie zijn nog in de onderzoeksfase, en dus niet toepasbaar; laat staan betaalbaar. Daarnaast heeft de provincie Limburg een onderzoek laten uitvoeren en in Limburg is er nergens een geschikte locatie voor een kerncentrale. Dat staat nog los van de vraag welke gemeente een kerncentrale binnen haar grenzen wil hebben.
Financieel is het voorlopig ook niet haalbaar: het kost al miljarden om een gangbare uranium-kerncentrale te bouwen, die ook pas over 10 jaar klaar zal zijn. Tegen die tijd moeten we al de klimaatdoelen van 2030 gehaald hebben. Wind, zon en water zijn dus meer voor de hand liggende en betaalbaardere opties om groene energie te produceren, in ieder geval op de korte termijn.